Freelancer – người làm nghề tự do – không còn là khái niệm xa lạ trong thời đại kinh tế số. Chỉ cần một chiếc laptop, kết nối internet và kỹ năng chuyên môn, bạn có thể làm việc cho khách hàng ở bất kỳ đâu. Nhưng bên cạnh thu nhập hấp dẫn và tự do giờ giấc, nhiều freelancer lo lắng: “Tôi làm nghề tự do, không ký hợp đồng chính thức, có phải đóng thuế không?”
Câu trả lời là: CÓ. Và dưới đây là lý do, cùng với hướng dẫn cụ thể.
✅ 1. Freelancer là ai? Có nằm trong đối tượng phải nộp thuế không?
Freelancer là cá nhân tự làm việc và tự chịu trách nhiệm về thu nhập của mình, không hưởng lương cố định từ một công ty nào.
Theo Luật Quản lý thuế và Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành:
➤ Bất kỳ cá nhân nào có thu nhập từ hoạt động cung cấp dịch vụ, sản phẩm – kể cả không đăng ký kinh doanh – đều thuộc diện chịu thuế, nếu có phát sinh thu nhập hợp pháp tại Việt Nam.
Do đó:
-
Bạn viết bài thuê, thiết kế logo, chỉnh sửa video, dịch thuật, chạy quảng cáo thuê…
-
Bạn nhận tiền qua ngân hàng, ví điện tử, PayPal, Western Union…
→ Đều phải khai thuế nếu đủ ngưỡng.
📌 2. Các loại thuế freelancer phải đóng là gì?
🔹 Trường hợp 1: Làm nghề tự do không thường xuyên – nhận thu nhập từ đối tác doanh nghiệp trong nước
→ Thu nhập chịu thuế TNCN theo biểu lũy tiến (5% – 35%)
Nếu bạn làm việc với công ty trong nước và được trả tiền không theo hợp đồng lao động, công ty đó sẽ:
-
Khấu trừ 10% thuế TNCN trước khi trả bạn tiền.
-
Ví dụ: Nếu bạn nhận 10 triệu, họ chỉ chuyển 9 triệu, giữ lại 1 triệu để nộp thuế thay bạn.
📌 Nhưng nếu tổng thu nhập cả năm dưới 132 triệu, bạn có thể làm hồ sơ hoàn thuế vào đầu năm sau.
🔹 Trường hợp 2: Làm nghề tự do chuyên nghiệp, có thu nhập đều – giống như “cá nhân kinh doanh”
→ Phải đóng:
-
Thuế GTGT: 5%
-
Thuế TNCN: 2%
📌 Tổng cộng là 7% trên doanh thu.
Ví dụ:
-
Bạn là nhà thiết kế logo, thu nhập 30 triệu/tháng → 360 triệu/năm.
-
Bạn đăng ký thuế theo diện cá nhân kinh doanh không thường xuyên, bạn sẽ nộp:
-
Thuế GTGT: 360 triệu × 5% = 18 triệu
-
Thuế TNCN: 360 triệu × 2% = 7.2 triệu
-
👉 Tổng thuế phải nộp: 25.2 triệu/năm
-
🔹 Trường hợp 3: Freelancer nhận tiền từ nước ngoài (PayPal, Wise, Payoneer…)
Bạn nhận tiền từ Upwork, Fiverr, Youtube, Google AdSense, khách hàng nước ngoài… → vẫn phải nộp thuế tại Việt Nam, nếu bạn làm việc và cư trú tại Việt Nam >183 ngày/năm.
Tùy hình thức, bạn có thể:
-
Tự khai thuế TNCN theo biểu thuế lũy tiến.
-
Hoặc đăng ký thuế khoán nếu có thu nhập thường xuyên.
🚨 Ngân hàng có thể bị yêu cầu cung cấp sao kê giao dịch ngoại tệ theo quy định chống rửa tiền. Cơ quan thuế sẽ kiểm tra và yêu cầu giải trình nguồn thu.
🔍 3. Cách freelancer kê khai và nộp thuế (từng bước)
Bước 1: Đăng ký mã số thuế cá nhân
-
Hoặc đến Chi cục Thuế nơi cư trú để làm thủ tục.
-
Cần: CMND/CCCD, sổ hộ khẩu/KT3.
Bước 2: Xác định loại hình thuế cần nộp
-
Không thường xuyên, có khấu trừ 10% → chỉ cần hoàn thuế cuối năm nếu thu nhập thấp.
-
Có doanh thu liên tục → nên đăng ký thuế khoán theo hộ kinh doanh cá thể.
Bước 3: Khai thuế và nộp tiền
-
Qua hệ thống thuế điện tử hoặc trực tiếp tại kho bạc/Ngân hàng.
-
Có thể kê khai theo quý hoặc theo năm.
Bước 4: Lưu trữ đầy đủ hồ sơ chứng từ
-
Sao kê ngân hàng, hợp đồng email, hóa đơn nước ngoài…
-
Dùng để giải trình nếu có kiểm tra thuế.
⚠️ 4. Nếu không nộp thuế, freelancer có bị phạt không?
CÓ. Theo quy định:
-
Truy thu tối đa 5 năm gần nhất
-
Phạt chậm nộp: 0.03%/ngày trên số tiền thuế
-
Phạt hành chính: từ 20% – 100% số thuế trốn
-
Có thể bị xử lý hình sự nếu trốn thuế trên 100 triệu đồng
📌 Ví dụ:
Bạn trốn thuế 100 triệu trong 2 năm → có thể bị truy thu, phạt đến 200 triệu hoặc bị khởi tố.
✅ 5. Freelancer nên làm gì để yên tâm về thuế?
-
📥 Đăng ký mã số thuế sớm
-
💼 Xem xét đăng ký hộ kinh doanh cá thể nếu hoạt động ổn định
-
📊 Ghi chép, lưu trữ đầy đủ hóa đơn, hợp đồng, chuyển khoản
-
💡 Nộp thuế đúng hạn – tránh truy thu, bị kiểm tra
💬 KẾT LUẬN
Làm nghề tự do không có nghĩa là “tự do khỏi nghĩa vụ thuế”. Dù bạn làm nhỏ lẻ hay chuyên nghiệp, thu nhập trong nước hay quốc tế, vẫn cần hiểu rõ quy định và trách nhiệm thuế của mình.
Nếu biết cách kê khai đúng – bạn không chỉ tránh rủi ro pháp lý, mà còn xây dựng được hồ sơ tài chính minh bạch, mở đường cho vay vốn, mua nhà, du học hoặc kinh doanh quy mô lớn hơn trong tương lai.