Nghiệp vụ kế toán cơ bản bao gồm các hoạt động và công việc chính mà kế toán thực hiện để ghi nhận và quản lý các giao dịch tài chính của doanh nghiệp. Dưới đây là một số nghiệp vụ kế toán cơ bản:
1. Ghi nhận và xử lý các chứng từ kế toán
- Chứng từ kế toán là các tài liệu, giấy tờ có giá trị pháp lý phản ánh các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong doanh nghiệp (hóa đơn, phiếu thu, phiếu chi, phiếu xuất kho, phiếu nhập kho, hợp đồng…).
- Kế toán cần phải kiểm tra, đối chiếu và ghi nhận các chứng từ này vào hệ thống kế toán.
2. Ghi sổ kế toán
- Sau khi có chứng từ kế toán hợp lệ, kế toán sẽ ghi sổ vào các sổ kế toán như sổ cái, sổ nhật ký, sổ chi tiết.
- Mỗi nghiệp vụ kế toán sẽ được ghi vào các tài khoản kế toán cụ thể (theo nguyên tắc kế toán) và sử dụng các phương pháp ghi nhận thích hợp (như ghi theo phương pháp ghi nhận dồn tích hoặc phương pháp ghi nhận tiền mặt).
3. Lập bảng cân đối kế toán
- Bảng cân đối kế toán phản ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp, bao gồm tài sản (ngắn hạn và dài hạn), nợ phải trả (ngắn hạn và dài hạn), và vốn chủ sở hữu.
- Đây là một trong những báo cáo tài chính quan trọng mà kế toán cần lập sau khi tổng hợp số liệu từ các sổ kế toán.
4. Lập báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (hoặc báo cáo lãi lỗ) sẽ phản ánh kết quả doanh thu, chi phí, lợi nhuận của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán.
- Kế toán sẽ tính toán các khoản doanh thu, chi phí, lợi nhuận theo phương pháp kế toán phù hợp.
5. Tính toán và nộp thuế
- Thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và các loại thuế khác phải được tính toán và nộp đầy đủ theo quy định của pháp luật.
- Kế toán sẽ lập các tờ khai thuế, kê khai và nộp thuế đúng hạn cho cơ quan thuế.
6. Kiểm tra và đối chiếu số liệu
- Kế toán cần thường xuyên đối chiếu số liệu giữa các sổ kế toán, các tài khoản ngân hàng và các đối tác (khách hàng, nhà cung cấp) để đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của các thông tin tài chính.
7. Lập báo cáo tài chính cuối kỳ
- Cuối mỗi kỳ kế toán (tháng, quý, năm), kế toán sẽ lập các báo cáo tài chính tổng hợp như:
- Bảng cân đối kế toán
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
- Các báo cáo tài chính này giúp các nhà quản lý và các cơ quan chức năng đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
8. Quản lý và bảo quản tài liệu kế toán
- Kế toán phải bảo quản các chứng từ kế toán, sổ sách kế toán trong thời gian quy định của pháp luật (thường là 5-10 năm tùy theo loại tài liệu) để đảm bảo sự minh bạch và hợp pháp của các giao dịch tài chính.
9. Kiểm tra, giám sát và lập các báo cáo nội bộ
- Kế toán cũng cần thực hiện công tác kiểm tra, giám sát các nghiệp vụ kế toán, xác minh các khoản chi phí và thu nhập để đảm bảo tính chính xác của các báo cáo tài chính và báo cáo nội bộ.
10. Thực hiện các nghiệp vụ kế toán liên quan đến quản lý tài sản
- Bao gồm việc quản lý tài sản cố định, hạch toán chi phí khấu hao, và ghi nhận các nghiệp vụ liên quan đến việc tăng giảm tài sản.
Những nghiệp vụ này là nền tảng trong công việc của một kế toán viên. Tùy vào từng loại hình doanh nghiệp và lĩnh vực hoạt động, kế toán có thể có những nhiệm vụ và quy trình riêng biệt, nhưng nhìn chung các nghiệp vụ trên sẽ xuất hiện trong bất kỳ hệ thống kế toán nào.