Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu và sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến chất lượng và độ an toàn của sản phẩm. Một trong những tiêu chí hàng đầu giúp họ đưa ra quyết định mua hàng chính là nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa. Vậy hàng hoá rõ nguồn gốc xuất xứ là gì? Nó có vai trò như thế nào trong sản xuất – kinh doanh và quyền lợi của người tiêu dùng? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
1. Hàng hóa rõ nguồn gốc xuất xứ là gì?
Hàng hóa rõ nguồn gốc xuất xứ là những sản phẩm được xác định cụ thể về:
-
Nơi sản xuất (quốc gia, vùng lãnh thổ, nhà máy cụ thể…)
-
Đơn vị sản xuất hoặc nhập khẩu
-
Chuỗi cung ứng (nếu có), từ nguyên liệu đầu vào đến thành phẩm cuối cùng
Thông tin về nguồn gốc xuất xứ được thể hiện qua các hình thức như:
-
Tem nhãn sản phẩm
-
Chứng từ kèm theo hàng hoá (hoá đơn, CO – Certificate of Origin, CQ – Certificate of Quality,…)
-
Mã QR, mã vạch truy xuất nguồn gốc
-
Hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử
2. Tại sao cần rõ nguồn gốc xuất xứ?
a) Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng
Hàng hóa có nguồn gốc rõ ràng giúp người tiêu dùng:
-
Biết sản phẩm đến từ đâu, có đảm bảo chất lượng không
-
Tránh mua phải hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng
-
Được bảo hành, đổi trả minh bạch khi có sự cố
b) Đáp ứng yêu cầu pháp luật và tiêu chuẩn thương mại
-
Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Quản lý ngoại thương, Luật Nhãn hàng hóa… quy định bắt buộc hàng hóa lưu thông trên thị trường phải có nhãn mác ghi rõ xuất xứ.
-
Đối với hàng xuất khẩu, giấy chứng nhận xuất xứ (CO) còn là cơ sở để được hưởng ưu đãi thuế quan theo các hiệp định thương mại tự do (FTA).
c) Nâng cao uy tín và giá trị thương hiệu
Doanh nghiệp minh bạch về nguồn gốc sản phẩm sẽ dễ dàng tạo dựng niềm tin với khách hàng, đối tác trong và ngoài nước. Thậm chí, nhiều thương hiệu nội địa còn tận dụng yếu tố “made in Vietnam” để khẳng định chất lượng trên thị trường quốc tế.
3. Quy định pháp luật liên quan đến nguồn gốc xuất xứ
Hiện nay, các quy định liên quan đến xuất xứ hàng hoá được quy định tại:
-
Nghị định 43/2017/NĐ-CP về nhãn hàng hóa
-
Thông tư 05/2018/TT-BCT hướng dẫn xác định xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu
-
Các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết
Theo đó, hàng hoá lưu thông trên thị trường phải:
-
Ghi đúng, đủ thông tin về xuất xứ
-
Không gây nhầm lẫn hoặc giả mạo nơi sản xuất
-
Có thể truy xuất nguồn gốc khi cơ quan chức năng yêu cầu
4. Hàng hoá không rõ nguồn gốc có thể bị xử lý thế nào?
Hàng hóa không rõ nguồn gốc có thể bị xử lý theo các hình thức:
-
Bị cơ quan chức năng tịch thu, tiêu huỷ
-
Phạt tiền từ vài triệu đến hàng trăm triệu đồng
-
Đình chỉ hoạt động kinh doanh
-
Bị người tiêu dùng tẩy chay, mất uy tín thương hiệu
Đặc biệt, trong các lĩnh vực như thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm, thiết bị y tế… nếu không rõ nguồn gốc, hậu quả có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng người tiêu dùng.
5. Doanh nghiệp và người tiêu dùng cần làm gì?
Đối với doanh nghiệp:
-
Minh bạch thông tin trên bao bì, nhãn hàng
-
Đăng ký và sử dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc (ví dụ: mã QR điện tử)
-
Cung cấp giấy tờ hợp pháp chứng minh nguồn gốc xuất xứ khi bán hàng
Đối với người tiêu dùng:
-
Kiểm tra kỹ thông tin trên sản phẩm trước khi mua
-
Ưu tiên chọn hàng có đầy đủ tem nhãn, mã vạch, có thể truy xuất nguồn gốc
-
Báo cáo cơ quan chức năng nếu phát hiện hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc
Kết luận
Hàng hóa rõ nguồn gốc xuất xứ không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là nền tảng để xây dựng niềm tin tiêu dùng và phát triển thương hiệu bền vững. Trong thời đại cạnh tranh khốc liệt và người tiêu dùng ngày càng thông thái, minh bạch về xuất xứ không còn là lợi thế – mà là điều kiện bắt buộc để hàng hóa tồn tại trên thị trường.